Sztuczna inteligencja (AI) to dzisiaj najczęściej wymieniany czynnik rozwoju gospodarczego, naukowego i technologicznego na świecie. Aby Europa nie pozostała w tyle w globalnym wyścigu o prymat w tej dziedzinie, Komisja Europejska ogłosiła dwie nowe strategie: Apply AI oraz AI in Science. Ich wspólnym celem jest przyspieszenie wdrażania sztucznej inteligencji w najwazniejszych sektorach gospodarki oraz umocnienie pozycji Europy jako centrum badań naukowych opartych na AI.
Europa stawia na przyspieszenie w wyścigu o AI
Nowe inicjatywy wpisują się w realizację AI Continent Action Plan czyli planu działania, który ma uczynić z Europy światowego lidera w zakresie zaufanej i odpowiedzialnej sztucznej inteligencji. Według Komisji, dzięki połączeniu silnej infrastruktury technologicznej, wysoko wykwalifikowanych kadr i bogatego ekosystemu badawczo-innowacyjnego, Unia Europejska jest dobrze przygotowana, by wykorzystać potencjał AI w praktyce.
Jak podkreśliła przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen, przyszłość AI powinna powstawać właśnie tutaj:
„Chcę, żeby przyszłość sztucznej inteligencji była tworzona w Europie. Bo gdy korzystamy z AI, możemy znajdować mądrzejsze, szybsze i tańsze rozwiązania. Wraz z tymi strategiami przyspieszymy ten proces — stawiając na podejście ‘AI first’, ale też ‘safety first’”.
Nowe strategie mają więc nie tylko zwiększyć tempo wdrożenia AI w przemyśle i sektorze publicznym, lecz także zapewnić, że rozwój tej technologii będzie zgodny z europejskimi wartościami: bezpieczeństwem, przejrzystością i odpowiedzialnością.
Apply AI – Strategia wdrażania sztucznej inteligencji w przemyśle i sektorze publicznym
Nowa strategia Apply AI to odpowiedź Komisji Europejskiej na potrzebę szybkiego i szerokiego wdrożenia sztucznej inteligencji w najważniejszych gałęziach europejskiej gospodarki oraz w administracji publicznej. Celem jest nie tylko zwiększenie konkurencyjności przemysłu, lecz także poprawa jakości usług publicznych i codziennego życia obywateli.
Kluczowe obszary i cele
Apply AI obejmuje szerokie spektrum sektorów – od ochrony zdrowia, farmacji i energetyki, przez transport, przemysł wytwórczy i rolnictwo, aż po obronność, kulturę i komunikację. W każdym z tych obszarów sztuczna inteligencja ma pomóc tworzyć bardziej efektywne, bezpieczne i zrównoważone rozwiązania.
Komisja planuje m.in.:
- uruchomienie zaawansowanych centrów testowych i screeningowych opartych na AI – np. w diagnostyce medycznej,
- rozwój tzw. frontier models i agentowych systemów AI, dostosowanych do potrzeb przemysłu, środowiska i farmacji,
- wzmocnienie infrastruktury i skrócenie czasu wprowadzania innowacji na rynek poprzez lepsze powiązanie danych, laboratoriów testowych i zaplecza obliczeniowego.
Finansowanie i wsparcie dla przedsiębiorstw
Aby wesprzeć te działania, Komisja Europejska zmobilizuje około 1 miliarda euro. Środki te mają trafić do projektów o najwyższym potencjale wdrożeniowym oraz do małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP), które często dysponują innowacyjnymi pomysłami, ale brakuje im zasobów do ich realizacji.
Strategia wprowadza również inicjatywy horyzontalne, które mają pomóc firmom i instytucjom w przejściu na model „AI first”, w którym sztuczna inteligencja staje się naturalnym elementem procesów decyzyjnych i produkcyjnych.
Współpraca i koordynacja
Aby zapewnić spójne działania w całej Unii, Komisja powołuje Apply AI Alliance. Będzie to forum współpracy między przemysłem, sektorem publicznym, środowiskiem akademickim, partnerami społecznymi i organizacjami obywatelskimi. Równolegle powstaje AI Observatory, które będzie monitorować trendy, analizować wpływ AI na poszczególne sektory i dostarczać danych do kształtowania polityk publicznych.
Ważnym elementem wdrożenia jest również AI Act Service Desk, mający wspierać firmy i instytucje w stosowaniu przepisów unijnego Aktu o sztucznej inteligencji (AI Act) – pierwszego na świecie kompleksowego prawa regulującego tę technologię.
AI in Science – Europa jako centrum badań opartych na sztucznej inteligencji
Druga z przedstawionych przez Komisję Europejską inicjatyw, AI in Science Strategy, koncentruje się na wykorzystaniu sztucznej inteligencji w badaniach naukowych. Jej celem jest uczynienie z Unii Europejskiej globalnego centrum AI-driven research – nauki opartej na zaawansowanych modelach uczenia maszynowego i dużych zbiorach danych.
RAISE – serce strategii naukowej
Centralnym elementem nowej inicjatywy jest RAISE (Resource for AI Science in Europe) – wirtualny europejski instytut, który ma połączyć i skoordynować zasoby, dane oraz infrastrukturę potrzebną do rozwoju i stosowania AI w badaniach. RAISE będzie pełnił funkcję platformy współpracy między naukowcami, startupami i ośrodkami badawczymi z całej Europy, ułatwiając im dostęp do narzędzi, mocy obliczeniowych i wysokiej jakości danych.
Inwestycje w talent, dane i infrastrukturę
Strategia przewiduje szeroki zakres działań wspierających rozwój AI w nauce:
- Excellence and Talent: uruchomienie programów o wartości 58 mln euro w ramach pilotażu RAISE, obejmujących sieci doskonałości i programy doktoranckie, które mają przyciągnąć i utrzymać najlepszych specjalistów AI.
- Compute: zainwestowanie 600 mln euro z programu Horizon Europe w zwiększenie dostępu do mocy obliczeniowych, w tym zapewnienie naukowcom i startupom miejsca w tzw. AI Gigafactories.
- Research Funding: podwojenie inwestycji w badania nad AI – do ponad 3 miliardów euro rocznie, w tym podwojenie funduszy przeznaczonych wyłącznie na AI w nauce.
- Data: wsparcie dla naukowców w identyfikowaniu luk w danych oraz w tworzeniu i udostępnianiu kluczowych zbiorów danych dla badań AI.
Europa przyciąga naukowców
AI in Science to nie tylko inwestycja w technologię, ale również w ludzi. Komisja chce, by najlepsi badacze i inżynierowie z całego świata wybierali Europę jako miejsce rozwoju kariery naukowej. Strategia ma więc wzmocnić wizerunek UE jako przestrzeni otwartej na innowacje, współpracę i etyczne wykorzystanie sztucznej inteligencji.
Jak podkreślają przedstawiciele Komisji, AI w nauce to nie tylko narzędzie przyspieszające badania – to nowy sposób uprawiania nauki, umożliwiający odkrycia, które wcześniej były poza zasięgiem ludzkich możliwości obliczeniowych.
W stronę AI Continent – kolejny etap europejskiego planu działania
Nowe strategie Apply AI i AI in Science to nie pojedyncze inicjatywy, lecz kolejne kroki w realizacji długofalowej wizji Komisji Europejskiej określanej mianem AI Continent Action Plan. Plan ten, ogłoszony w kwietniu 2025 roku, zakłada uczynienie z Europy kontynentu sztucznej inteligencji – miejsca, w którym nowoczesne technologie powstają, są testowane i wdrażane w sposób odpowiedzialny i zrównoważony.
Od planu do działania
Strategie wprowadzają praktyczne instrumenty, które mają przyspieszyć realizację założeń AI Continent Action Plan. Apply AI koncentruje się na wdrażaniu technologii w gospodarce i sektorze publicznym, natomiast AI in Science wzmacnia fundamenty naukowe i badawcze. Wspólnie tworzą one spójny ekosystem, w którym badania naukowe, przemysł i administracja publiczna wzajemnie się uzupełniają.
Komisja podkreśla, że prawdziwe wykorzystanie potencjału AI wymaga łatwego dostępu do wysokiej jakości danych. Dlatego jeszcze w październiku 2025 r. ma zostać przedstawiona nowa Data Union Strategy, która pomoże lepiej zintegrować politykę danych w całej Unii i dopasować ją do potrzeb biznesu, sektora publicznego i nauki.
Kolejne inicjatywy i międzynarodowa współpraca
W listopadzie 2025 roku w Kopenhadze odbędzie się AI in Science Summit, współorganizowany przez Komisję Europejską i prezydencję Danii w Radzie UE. Wydarzenie to ma stać się forum dla decydentów, badaczy i przedstawicieli przemysłu, gdzie zaprezentowane zostaną pierwsze efekty wdrażania strategii AI in Science, w tym pilotaż RAISE oraz kampania zachęcająca sektor prywatny do zaangażowania w rozwój AI.
Europa liczy, że dzięki tym inicjatywom stanie się nie tylko użytkownikiem, ale przede wszystkim twórcą globalnych standardów w zakresie sztucznej inteligencji – technologii, która będzie rozwijana w oparciu o zasady zaufania, bezpieczeństwa i przejrzystości.
Europa buduje własny ekosystem AI
Nowe strategie Komisji Europejskiej – Apply AI i AI in Science – wyznaczają kierunek, w którym zmierza europejska polityka technologiczna. Ich wspólnym celem jest stworzenie spójnego i zrównoważonego ekosystemu sztucznej inteligencji, w którym innowacje będą powstawały nie tylko szybciej, ale też w sposób bezpieczny, przejrzysty i zgodny z wartościami Unii Europejskiej.
Dzięki inwestycjom w infrastrukturę, badania naukowe, dane oraz rozwój kompetencji, Europa ma szansę stać się miejscem, gdzie AI wspiera społeczeństwo i gospodarkę, a nie je zastępuje. Wdrażanie tych strategii może przynieść wymierne efekty – od precyzyjniejszej diagnostyki medycznej i czystszej energii, po bardziej wydajne procesy przemysłowe i lepsze usługi publiczne.
Kluczową rolę w tym procesie odegra współpraca – między rządami, uczelniami, przedsiębiorstwami i obywatelami. Tylko w ten sposób Europa może skutecznie wykorzystać potencjał sztucznej inteligencji, budując własny model rozwoju technologicznego, który łączy innowacyjność z odpowiedzialnością.
Wraz z uruchomieniem nowych inicjatyw Komisja wysyła jasny sygnał: „AI made in Europe” ma być synonimem jakości, zaufania i postępu. A dzięki spójnemu podejściu – od laboratoriów po linie produkcyjne – Europa rzeczywiście przyspiesza z AI.
