W krakowskim Teatrze im. Juliusza Słowackiego po raz kolejny literatura i technologia przeplatają się w sposób, który wyznacza nowe granice sztuki teatralnej. Tym razem, w ramach projektu wzbogaconego o wirtualną rzeczywistość i sztuczną inteligencję, na deskach teatru w niezwykły sposób ożywa zaginiony dramat Stanisława Ignacego Witkiewicza – „Tak zwana ludzkość w obłędzie”.
Witkacy i nieukończony dramat
Stanisław Ignacy Witkiewicz, znany ze swojej twórczości pełnej symbolizmu i abstrakcji, napisał „Tak zwaną ludzkość w obłędzie” w 1938 roku, w przeczuciu nadciągającej katastrofy. Sztuka ta, mająca odzwierciedlać ludzkie lęki i szaleństwo tamtego okresu, pozostała jedynie szkicem – Witkacy zdążył naszkicować tytuł, obsadę oraz datę rozpoczęcia pracy, nie zostawiając jednak gotowego dzieła. Fragmentaryczna wersja przetrwała jako ślad twórczości, który do dziś inspiruje badaczy i artystów.
Sztuczna inteligencja i teatr – pionierski projekt rekonstrukcji
W wyjątkowej próbie ożywienia tego niedokończonego dramatu Teatr Słowackiego postanowił skorzystać z najnowszych osiągnięć technologii. Rekonstrukcja brakujących części utworu została przeprowadzona przy użyciu sztucznej inteligencji, która na podstawie stylu i dorobku Witkacego stworzyła brakujące fragmenty tekstu. W rezultacie powstała nowa wersja dramatu, będąca swoistą hybrydą twórczości oryginalnej i możliwości, jakie niesie ze sobą AI.
Reżyseria Krzysztofa Garbaczewskiego – nowoczesne spojrzenie na dramat
Reżyserem przedstawienia został Krzysztof Garbaczewski, który znany jest ze swojego innowacyjnego podejścia do sztuki teatralnej. W jego interpretacji „Tak zwana ludzkość w obłędzie” to spektakl łączący teatralne konwencje z wirtualną rzeczywistością (VR), dzięki czemu widzowie mają okazję doświadczyć przedstawienia na zupełnie nowym poziomie. Garbaczewski poprzez swoje awangardowe podejście wykracza poza klasyczną formułę teatru, wciągając widza w interaktywny świat, gdzie granica między rzeczywistością a sztuką ulega zatarciu.
Aktorzy i goście na scenie MOS
Premiera spektaklu miała miejsce 8 i 9 listopada 2024 roku na Scenie Małopolskiego Ogrodu Sztuki (MOS) przy ulicy Rajskiej 12 w Krakowie. W sztuce wzięli udział aktorzy Teatru Słowackiego, w tym Agnieszka Judycka i Antoni Milancej. Do obsady dołączyli również goście z Ivano-Frankivsk National Academic Drama Theatre oraz z CyberRäuber, co dodało międzynarodowego i interdyscyplinarnego charakteru temu projektowi. Współpraca z artystami z różnych środowisk twórczych wzbogaciła spektakl o nowe perspektywy i wpłynęła na ostateczny kształt przedstawienia.
Nowe oblicze teatru w erze cyfrowej
„Tak zwana ludzkość w obłędzie” w reżyserii Garbaczewskiego to nie tylko odważna próba zrekonstruowania zaginionego dzieła Witkacego, ale również przykład, jak teatr może rozwijać się w nowej cyfrowej rzeczywistości. Spektakl staje się symbolem współczesnego teatru, który nie tylko kontynuuje tradycję, lecz także wprowadza technologię jako integralny element sztuki. Dzięki zastosowaniu VR i AI, Teatr Słowackiego tworzy przestrzeń, gdzie widz może zanurzyć się w wykreowanym świecie, doświadczając go na bardziej osobistym i intensywnym poziomie.
Przyszłość teatru – połączenie tradycji i technologii
Ten spektakl stanowi wyjątkowy przykład, jak sztuka teatralna może wykorzystywać współczesne technologie, aby tworzyć nowe narracje i oddziaływać na emocje widzów w sposób, który jeszcze kilka lat temu był nieosiągalny. Projekt ten, realizowany w krakowskim Teatrze Słowackiego, nie tylko ożywia niedokończone dzieło Witkacego, ale także inspiruje do dalszych poszukiwań na styku sztuki i technologii. Dla publiczności stanowi to niepowtarzalną okazję do zobaczenia, jak AI i VR mogą współgrać z tradycyjną formą teatru, tworząc dzieło jedyne w swoim rodzaju.
„Tak zwana ludzkość w obłędzie” to wydarzenie, które wpisuje się w nowy nurt teatralnych eksperymentów, łącząc sztukę dramatyczną z najnowszymi technologiami. Jest to wizja przyszłości, w której sztuka teatralna nie tylko odtwarza rzeczywistość, lecz także ją kreuje na nowo, tworząc przestrzeń do dialogu między twórczością dawną a osiągnięciami współczesności.
