Wiewiórki rude, czyli Sciurus vulgaris, są od setek lat integralną częścią ekosystemów leśnych Wielkiej Brytanii. Niestety, w ostatnich dekadach ich populacja dramatycznie się skurczyła, co jest bezpośrednio związane z ekspansją pochodzących z Ameryki Północnej wiewiórek szarych (Sciurus carolinensis). Szare wiewiórki są większe, bardziej wytrzymałe i lepiej przystosowują się do zmieniających się warunków środowiskowych, co sprawia, że mają przewagę nad rodzimym gatunkiem. Co więcej, przenoszą wirusa ospy wiewiórczej, który nie stanowi dla nich zagrożenia, ale jest niezwykle groźny dla wiewiórek rudych. Ta nieuczciwa przewaga znacząco utrudnia walkę o przetrwanie rdzennym mieszkańcom brytyjskich lasów. Aby ochronić rodzime wiewiórki, naukowcy postanowili wykorzystać nowoczesne technologie, w tym sztuczną inteligencję.
Nowoczesne podejście do ochrony – sztuczna inteligencja
Naukowcy z Wielkiej Brytanii, wspierani przez organizacje ekologiczne takie jak UK Squirrel Accord (UKSA), postanowili wykorzystać sztuczną inteligencję do ochrony wiewiórek rudych. W tym celu stworzono system „Squirrel Agent”, oparty na zaawansowanym rozpoznawaniu obrazów. Sztuczna inteligencja została przeszkolona na tysiącach zdjęć obu gatunków, co pozwoliło jej na precyzyjne odróżnianie wiewiórek rudych od szarych z ponad 97% skutecznością. Technologia ta znajduje zastosowanie w monitorowaniu obszarów, na których przebywają oba gatunki, co umożliwia odpowiednie reagowanie na zagrożenia.
Jak AI rozróżnia wiewiórki?
System oparty na sztucznej inteligencji analizuje różnorodne cechy wiewiórek, aby je rozróżnić. Główne elementy, na które zwraca uwagę AI, to kolor futra, kształt i długość uszu, a także ogólny rozmiar ciała. Wiewiórki rude mają charakterystyczne rude futro i często kępki włosów na uszach, które są znacznie mniej widoczne u wiewiórek szarych. AI analizuje również proporcje ciała oraz sposób poruszania się. Dzięki zaawansowanemu systemowi rozpoznawania obrazu, AI jest w stanie z dużą precyzją klasyfikować wiewiórki na podstawie tych cech, co umożliwia skuteczne monitorowanie i zarządzanie populacjami obu gatunków.
Inteligentne karmniki dla wiewiórek
Jednym z najbardziej innowacyjnych rozwiązań jest wykorzystanie sztucznej inteligencji do kontrolowania dostępu do specjalnych karmników. Systemy AI rozpoznają wiewiórki rude i zapewniają im dostęp do odpowiedniego pokarmu, jednocześnie uniemożliwiając dostęp wiewiórkom szarym. Co więcej, w przypadku inwazyjnych wiewiórek szarych, karmniki są wyposażone w doustne środki antykoncepcyjne, które mają na celu ograniczenie ich populacji. Rozwiązanie to jest nie tylko humanitarne, ale także skuteczne – przewiduje się, że pozwoli to na znaczne zmniejszenie liczebności szkodliwego gatunku w przeciągu kilku lat.
Zagrożenia i potrzeba działania
Wiewiórki szare są w dużej mierze odpowiedzialne za ogromny spadek liczby wiewiórek rudych. To nie tylko kwestia liczebności wiewiórek szarych, ale również ich zdolności do przenoszenia wirusa, który jest zabójczy dla wiewiórek rudych. Pomimo tej niebezpiecznej sytuacji, wiewiórki rude wciąż trwają w Szkocji, Irlandii oraz na wyspach, takich jak Anglesey i Isle of Wight. Jednak w Anglii i Walii sytuacja jest tragiczna – bez skutecznych działań ochronnych wiewiórki rude mogą tam całkowicie wyginąć. Wysiłki mające na celu zachowanie wiewiórek rudych są dodatkowo komplikowane przez fakt, że nie wszystkie wiewiórki rude mają typowe rude futro. Inne cechy, takie jak ogon, uszy, wielkość i masa ciała, również odgrywają rolę w odróżnianiu ich od wiewiórek szarych.
Proces wykrywania wiewiórek jest czasochłonny dla ludzkich obserwatorów, ale Squirrel Agent wykorzystuje moc AI do szybkiej analizy wszystkich tych cech i podejmowania decyzji z bardzo wysoką dokładnością, która wiewiórka jest która. AI może automatycznie zdecydować, czy zwiększyć szanse na przetrwanie wiewiórki rudej, umożliwiając jej dodatkowe pożywienie, czy też zmniejszyć prawdopodobieństwo rozmnażania się wiewiórki szarej, kierując ją do środków antykoncepcyjnych.
Na podstawie wąsów – przyszłość technologii
Kolejnym krokiem w rozwoju technologii jest wyjście poza samo rozróżnianie typów wiewiórek i identyfikacja poszczególnych zwierząt. Emma McClenaghan z firmy Genysys Engine, która opracowała narzędzie, zapowiedziała, że będzie to możliwe dzięki analizie wąsów wiewiórek, które są unikalne dla każdego zwierzęcia. „Wąsy są jak ludzkie odciski palców” – wyjaśnia McClenaghan. Dzięki rozróżnianiu końcówek wąsów, ich podstawy i długości, AI będzie w stanie monitorować i śledzić indywidualne wiewiórki, co w przyszłości może pozwolić naukowcom na śledzenie linii rodzinnych i bardziej szczegółowe badania populacji.
AI w ochronie przyrody – szersze zastosowanie
Technologia sztucznej inteligencji znalazła już inne zastosowania w ochronie przyrody. Na przykład Światowy Fundusz na rzecz Przyrody (WWF) wykorzystał AI do analizy milionów fotografii dużego obszaru Australii zniszczonego przez pożary, aby znaleźć miejsca, w których zwierzęta przetrwały. Podobne technologie są także wykorzystywane przez amatorów, jak w przypadku brytyjskiego mieszkańca, który stworzył narzędzie nazwane Furbinator 3000 do powstrzymywania lisów i borsuków przed zanieczyszczaniem jego ogrodu w Surrey.
Przyszłość ochrony rodzimych gatunków
Inicjatywa wykorzystania sztucznej inteligencji do ochrony wiewiórek rudych jest przykładem, jak nowoczesna technologia może wspierać ochronę przyrody. Łącząc dane z kamer, AI i odpowiednie narzędzia do zarządzania populacjami, naukowcy mają nadzieję przywrócić równowagę w ekosystemach leśnych Wielkiej Brytanii. Projekt ten pokazuje, że innowacyjne podejścia są kluczowe w rozwiązywaniu złożonych problemów ekologicznych, a AI staje się potężnym narzędziem w walce o przetrwanie zagrożonych gatunków.
Ochrona wiewiórek rudych to nie tylko ratowanie jednego gatunku, ale także dbanie o bogactwo i różnorodność biologiczną ekosystemów. Sztuczna inteligencja pomaga teraz w zachowaniu tego skarbu dla przyszłych pokoleń, pokazując, że technologia i natura mogą iść ramię w ramię w walce o lepszą przyszłość.
