W miarę jak sztuczna inteligencja przeistacza się z abstrakcyjnego tworu rodem z fantastyki naukowej w element naszej rzeczywistości, coraz bardziej istotne staje się wprowadzenie adekwatnych dla AI regulacji prawnych. AI ma potencjał do wprowadzenia zmian w obszarze wielu sektorów gospodarki jak i modyfikacji niezliczonych aspektów życia naszego społeczeństwa. Niesie jednak ze sobą również istotne wyzwania, takie jak etyka, odpowiedzialność czy cyberbezpieczeństwo.
W tym kontekście przedstawiamy porównanie regulacji prawnych dotyczących SI na świecie. Skupimy się na takich krajach jak: Brazylia, Chiny, Japonia, Kanada, Indie, Stany Zjednoczone (USA) oraz Szwajcaria.
Regulacje AI: Globalne perspektywy
Brazylia
Brazylia, podobnie jak wiele innych krajów, jest na początkowym etapie tworzenia regulacji dotyczących sztucznej inteligencji. Prace nad pierwszą ustawą dotyczącą SI są w toku. Obejmują one różne aspekty, począwszy od definicji SI po klasyfikację ryzyka, prawa podmiotów danych, zarządzanie danymi, odpowiedzialność i sankcje.
Brazylia podąża drogą przyjętą przez Unię Europejską w swoim projekcie Aktu o Sztucznej Inteligencji. Są to propozycje, które obejmują szerokie spektrum działań związanych z SI, takich jak regulacje dotyczące „wysokiego ryzyka” dla systemów SI, wymogi dotyczące przejrzystości dla systemów AI, które oddziałują na ludzi, a także odpowiedzialność za szkody wynikłe z użycia SI. Projekt regulacji wykazuje wyraźne paralele do projektu Aktu o Sztucznej Inteligencji tworzonego przez UE.
Regulacje, nad którymi pracuje Brazylia, zakładają, że wszystkie systemy SI powinny być przejrzyste. Oznacza to, że ich działanie powinno być możliwe do wyjaśnienia. Ponadto, zasady te zazwyczaj podkreślają, że użytkownicy mają prawo do przeglądu decyzji podjętych przez systemy SI. Szczególnie gdy te decyzje mogą mieć znaczący wpływ na ich prawa.
Podkreślenie konieczności poszanowania praw podmiotów danych w obszarze SI jest również kluczowe dla proponowanej regulacji. W tym kontekście, podmioty danych mają prawo do informacji o tym, jak ich dane są przetwarzane, prawo do poprawiania błędnych danych, a także prawo do sprzeciwu wobec przetwarzania ich danych.
Szczegółowe informacje o regulacjach są nadal przedmiotem dyskusji. Widać jednak, że Brazylia podąża w kierunku stworzenia środowiska regulacyjnego, które zachęca do innowacji w dziedzinie SI, jednocześnie zabezpieczając podstawowe prawa obywateli.
Chiny
Chiny intensywnie pracują nad regulacjami dotyczącymi sztucznej inteligencji, koncentrując się na różnych obszarach. W 2017 roku rząd zaprezentował „Plan Rozwoju Sztucznej Inteligencji Nowej Generacji”. Z kolei w 2021 roku opublikował wytyczne etyczne dotyczące sztucznej inteligencji. W styczniu 2022 roku Chiny wydały dwa akty prawne dotyczące konkretnych zastosowań sztucznej inteligencji. Obecnie natomiast rozważają propozycje dotyczące zarządzania głęboką syntezą informacji w internecie, zwłaszcza w kontekście walki z deep fakes. Chiny zdecydowanie podchodzą do regulacji sztucznej inteligencji z perspektywy ochrony społeczeństwa przed potencjalnymi negatywnymi skutkami tej technologii.
Japonia
Japonia jest jednym z czołowych krajów OECD pod względem sektora IT i inwestycji w badania i rozwój. Kraj ten ściśle powiązał swoje strategie i regulacje dotyczące AI z dużym projektem „Społeczeństwo 5.0”. Jego celem jest przeciwdziałanie problemom społecznym, takim jak starzejące się społeczeństwo, poprzez innowacje. Podstawowe zasady społeczeństwa zdolnego do obsługi AI zostały ustanowione i opublikowane przez rząd japoński w marcu 2019 roku.
Kanada
Kanada również pracuje nad regulacjami dotyczącymi sztucznej inteligencji. W czerwcu 2022 roku rząd federalny Kanady przedstawił projekt ustawy C-27, znaną jako Ustawa o wdrażaniu Karty Cyfrowej 2022. Część 3 pakietu ustawodawczego zawiera Ustawę o Sztucznej Inteligencji i Danych (AIDA), która stanowi pierwszą kanadyjską ustawę dotyczącą SI. Jest to istotny krok w kierunku regulacji sztucznej inteligencji, mający na celu zmniejszenie ryzyka szkód i uprzedzeń związanych z wysoko wydajnymi systemami AI.
Indie
W Indiach obecnie nie ma konkretnego ramowego regulaminu dla systemów AI. Jednak w kontekście tego tematu warto zwrócić uwagę na kilka dokumentów roboczych indyjskiej Komisji NITI Aayog z lat 2020, 2021 i 2022. Mimo że są to wciąż tylko szkice, wskazują one na zamiar rządu do przeprowadzenia regulacji AI.
Stany Zjednoczone Ameryki
W Stanach Zjednoczonych podejście do regulacji sztucznej inteligencji jest w dużej mierze niesformalizowane. Nie ma ogólnokrajowej ustawy regulującej sztuczną inteligencję. Niektóre agencje federalne, takie jak Federalna Komisja Handlu (FTC), zaczęły wydawać wytyczne dotyczące zastosowań AI. Rząd federalny dąży do zrozumienia i przewidywania potencjalnych problemów związanych z sztuczną inteligencją. Zwraca również szczególną uwagę na kwestie związane z przejrzystością i odpowiedzialnością.
Szwajcaria
Szwajcaria jest jednym z czołowych krajów świata pod względem innowacji, a SI jest istotnym elementem tej innowacyjności. Nie ma jednak konkretnego ustawodawstwa dotyczącego sztucznej inteligencji. Rząd Szwajcarii zobowiązał się do stworzenia sprzyjającego środowiska dla badań i innowacji w dziedzinie SI. Szwajcaria jest również aktywnym uczestnikiem międzynarodowych dyskusji na temat etyki i regulacji sztucznej inteligencji.
Podsumowanie: Regulacje AI na świecie
Jak pokazuje to krótkie zestawienie, kraje są na różnych etapach rozwoju swojego podejścia do regulacji SI. W miarę jak rozwija się technologia SI, niezbędne jest, aby regulacje prawne nadążały za tempem tego rozwoju. Konsensus w kwestii ram prawnych dla AI wydaje się być trudny do osiągnięcia. Ważne jest aby kontynuować dialog i dążyć do wprowadzenia odpowiednich regulacji prawnych, które pozwolą na innowacje i rozwój, jednocześnie ograniczając potencjalnie szkodliwe zastosowania AI.
Konieczne jest zatem monitorowanie globalnych trendów i adaptacja do nich, niezależnie od tego, czy jesteś twórcą technologii SI czy też jej użytkownikiem. Regulacje prawne w dziedzinie AI będą ewoluować, a zrozumienie tego, jak różne kraje podchodzą do tego wyzwania, pomoże w lepszym przygotowaniu na przyszłość, w której AI będzie zapewne nieodłącznym elementem naszego życia.
