Czy dziennikarstwo wkracza w erę AI?
We wtorek, 18 marca 2025 roku, włoska gazeta Il Foglio ogłosiła, że jako pierwsza na świecie wydała pełnoprawną edycję stworzoną w całości przez sztuczną inteligencję. Jest to przełomowy eksperyment w świecie mediów, który stawia pytania o przyszłość dziennikarstwa i rolę ludzkich reporterów.
Wydanie Il Foglio AI to czterostronicowy dodatek dostępny zarówno w wersji drukowanej, jak i cyfrowej. Zgodnie z zapowiedzią redaktora naczelnego Claudio Cerasy, jego powstanie było w pełni kontrolowane przez AI – od pisania artykułów, przez generowanie nagłówków i cytatów, aż po nadanie im ironicznego tonu.
„To pierwsza na świecie gazeta stworzona w pełni przez AI. Dziennikarze ograniczyli się do zadawania pytań i czytania odpowiedzi” – powiedział Cerasa.
Jak wygląda gazeta napisana przez AI?
Il Foglio AI podejmuje szeroki wachlarz tematów – od polityki międzynarodowej po analizę życia społecznego.
Polityka: „Paradoks włoskich trumpistów”
Jednym z głównych tematów wydania jest artykuł analizujący podejście włoskich zwolenników Donalda Trumpa do „cancel culture”. AI zauważa ironię w ich postawie: z jednej strony krytykują cenzurę, z drugiej – ignorują lub nawet pochwalają autorytarne zachowania swojego idola.
Rosja: „Putin, 10 zdrad”
Tekst poświęcony Władimirowi Putinowi wylicza „20 lat złamanych obietnic, zerwanych umów i zdradzonych słów”. Algorytm analizuje historię rosyjskiego przywódcy, wskazując, jak jego działania wpłynęły na globalną politykę.
Gospodarka: „Włochy zmieniają się – i nie na gorsze”
AI dostrzega pozytywne aspekty najnowszych reform podatkowych, wskazując na wzrost płac dla 750 tysięcy pracowników i poprawę redystrybucji dochodów. To rzadki optymistyczny akcent w debacie o włoskiej gospodarce.
Społeczeństwo: „Młodzi uciekają od związków”
Artykuł na stronie drugiej analizuje zjawisko „situationships”, czyli relacji bez zobowiązań. AI zauważa, że młode pokolenie Europejczyków coraz częściej unika stałych związków na rzecz luźniejszych form relacji.
Listy do redakcji – pisane przez AI
Ostatnia strona wydania zawiera listy od czytelników… a raczej wygenerowane przez AI symulacje listów. Jeden z nich pyta, czy sztuczna inteligencja sprawi, że ludzie staną się zbędni. AI odpowiada z humorem:
„Sztuczna inteligencja to wielka innowacja, ale nadal nie potrafi zamówić kawy bez dodania za dużo cukru.”
Co oznacza ten eksperyment dla przyszłości mediów?
Eksperyment Il Foglio stawia kluczowe pytania o przyszłość dziennikarstwa:
- Czy AI może zastąpić dziennikarzy? – Teksty generowane przez sztuczną inteligencję są gramatycznie poprawne, logicznie spójne i klarowne, jednak brakuje w nich ludzkich cytatów, emocji i prawdziwej reporterskiej dociekliwości.
- Czy AI może być obiektywne? – Algorytmy uczą się na podstawie dostępnych danych, ale nie są wolne od uprzedzeń zakodowanych w ich źródłach. Czy media sterowane przez AI mogą być neutralne?
- Jakie są granice automatyzacji w dziennikarstwie? – Jeśli AI potrafi pisać artykuły, redagować teksty i analizować dane, to jaka przyszłość czeka tradycyjne redakcje?
Zdaniem Claudio Cerasy, Il Foglio AI to nie tylko eksperyment technologiczny, ale także społeczny:
„To nie jest sztuczna inteligencja – to po prostu kolejny Il Foglio, stworzony inaczej. To okazja, by zobaczyć, jak technologia zmienia nasze myślenie o dziennikarstwie.”
Rewolucja czy chwilowa moda?
Eksperyment Il Foglio to ważny krok w historii prasy, ale wciąż pozostaje wiele niewiadomych. AI jest potężnym narzędziem, które może wspomagać dziennikarzy, ale czy może ich zastąpić?
Jedno jest pewne: dziennikarstwo wchodzi w nową erę. Czy to przyszłość, w której człowiek będzie tylko czytelnikiem treści tworzonych przez algorytmy? Odpowiedź poznamy w kolejnych latach.
