Naukowcy z Uniwersytetu w Teksasie w Austin opracowali nowatorski system sztucznej inteligencji (AI), który potrafi tłumaczyć aktywność mózgu na tekst. Technologia ta może pomóc ludziom, którzy są świadomi, lecz nie mogą się fizycznie porozumiewać, na przykład ofiarom udarów mózgu, w odzyskaniu zdolności komunikacji.
Jak działa semantyczny dekoder aktywności mózgu?
System, nazwany semantycznym dekoderem, tłumaczy aktywność mózgu podczas słuchania opowieści lub wyobrażenia sobie opowiadania w ciągły strumień tekstu. W przeciwieństwie do innych systemów dekodujących język, ten nie wymaga wszczepów chirurgicznych, co sprawia, że jest nieinwazyjny. Uczestnicy nie muszą też ograniczać się do używania słów z określonej listy.
Proces trenowania dekodera i jego możliwości
Dekoder jest trenowany poprzez wielogodzinne słuchanie podcastów przez uczestnika badania w skanerze fMRI. Następnie, pod warunkiem, że uczestnik wyrazi zgodę na odczytywanie swoich myśli, maszyna, w czasie słuchania przez daną osobę nowej historii (lub wyobrażania sobie jakiegoś ciągu zdarzeń) generuje tekst zgodny z aktywnością mózgu.
Choć wyniki nie są dosłownym tłumaczeniem, system potrafi uchwycić sedno tego, co jest mówione lub wyobrażone. W około połowie przypadków tekst generowany przez maszynę częściowo (a czasami dokładnie) odpowiada zamierzonemu znaczeniu oryginalnych słów.
Na razie technologia nie jest zdatna do użytku poza laboratorium ze względu na konieczność korzystania ze skanera fMRI. Jednak badacze uważają, że ich praca może zostać przeniesiona na inne, bardziej przenośne systemy obrazowania mózgu, takie jak funkcjonalna spektroskopia bliskiej podczerwieni (fNIRS).
AI – kwestie etyczne i bezpieczeństwo
Naukowcy zadbali o zagadnienia etyczne i potencjalne nadużycia technologii. Dekodowanie działa tylko na współpracujących uczestnikach, którzy dobrowolnie przeszli proces trenowania dekodera. Jeśli uczestnicy, na których dekoder był trenowany, zdecydowaliby się stawić opór – na przykład, myśląc o innych rzeczach – wyniki byłyby nieczytelne.
Przyszłość komunikacji opartej na dekodowaniu aktywności mózgu
Odkrycie naukowców z Uniwersytetu w Teksasie w Austin otwiera nowe horyzonty w dziedzinie komunikacji. Semantyczny dekoder, który przekształca aktywność mózgu w tekst, może okazać się niezwykle pomocny dla osób, które nie są w stanie mówić. Prace nad udoskonaleniem technologii oraz zastosowanie jej w praktycznych, przenośnych systemach obrazowania mózgu mogą wpłynąć na znaczącą poprawę jakości życia ludzi ze skomplikowanymi problemami medycznymi. Jednocześnie dbałość o aspekty etyczne i bezpieczeństwo właśnie powstałej technologii jest kluczowe dla odpowiedzialnego wdrożenia tego rodzaju innowacji.
